Obra II

II. Dalagita
Napansin ko na ilang araw na sunod sunod na hindi na sumasama kay lola Ada ang kanyang apo. Nang tanungin ko si lola Ada kung bakit hindi na niya sisinasama si ate Minette ay sinabi niyang pumapasok na raw kasi sa mataas na paaralan si ate Minette at wala nang panahon para samahan si lola Ada sa paglalaro ng bingo. Ipinagmalaki pa ni lola Ada na may nanliligaw na raw sa kanyang apo at ubod na ito ng ganda sa kanyang pagsibol. Kaya naman Tuwing madadaanan ko ang bahay nila ate Minette ay agad kong sinusubukang kumatok para hanapin siya ngunit hindi na siya bumababa o lumalabas pa. Sa halip ay dumudungaw na lamang siya sa ikalawang palapag sa may bintana ng kanyang silid at ngingiti o kaya ay kakaway. Babati ngunit magsasabing hindi ma siya pwedeng lumabas at makipaglaro sa akin. Siguro natural lang ang aking naging pakiramdam sa mga sandaling iyon. Nalulungkot ako kapag tuwing maririnig ko iyon, kaya naman dumaan ang ilang araw at nagsawa na ako sa pagkatok, pagbati at pagdaan kay ate Minette. Ang araw any naging linggo, ang linggo ay naging buwan at ang buwan ay nanging taon. At ang mga taon ay nauwi sa pagkalimot sa aking dating kalaro.
Ilang taon ang lumipas at hindi ko na naiisip pa ng aking dating kalaro. Sa mga lumipas na taon ding yon ay hindi na rin ako sumasama sa aking lola sa liwasan. AT sa mga pagkakataong ito ay nagbigay daan sa akin upang makasama ko ang ibang mga bata para maging kalaro, kaibigan at kabarkada. Dito ko naman nakilala si Kadyo, Kadyo ang palayaw niya o tawag namin sa kanya dahil ito ang pinaikling salita ng kayot. Mahilig kasi sa kadyot o iyot itong si Kadyo. Bilang nakatatanda ng ilang taon sa aking kilala kasi si Kadyo bilang pilyo, pinaka magandang lalaki at malupit pagdating sa babae sa aming lugar. Mistisuhin kasi siya sapagkat nilatagan ng banig ng isang lahing espanyol ang kanyang ina sa mga panahong ito ay namamsukan bilang kasambahay sa pamilya nito. Walang makapagpatunay sa una nang nagdadalang tao pa lamang ang kanyang ina. Ngunit nang makita ng lahat na ang kinalabasan ay si Kadyo ay naniwala din ang madla na hinalay nga ang kanyang ina. Ipinaglaban ng kanyang ina ang karapatan ni Kadyo sa buhay ng kanyang tunay na ama hanggang sa huling sandali ng kanyang buhay. Itinatanggi ng kanyang ama bilang bastardo si Kadyo at sinungaling daw ang kanyang ina. Nabaliw sa sama ng loob at nalubog sa kahirapan ang ina ni Kadyo at di naglaon ito rin ay binawian na ng buhay. Kaya ganun nalamang manloko ng babae itong si Kadyo dahil maaga siyang nawalan ng ina na dapat gumagabay sa kanya. Maraming pinaluha itong si Kadyo at maraming babae ang baliw na baliw sa kanya. Lahat ng babaeng dumadaan sa mga galamay ni kadyo ay garantisado nitong tinitikman at binibinyagan. Wala siyang pinalalampas na pagkakataon, at kapag tuwing makakabiyak o nakababasbas siya ng isang birhen ay tiyak ipagkakalat o ikukuwento niya ito sa amin na may halong pangiingit.